Rozrachunki w walutach obcych przy aporcie zorganizowanej części przedsiębiorstwa

Osoba fizyczna wniosła do spółki jawnej zorganizowaną część swojego przedsiębiorstwa (pozostała część będzie nadal funkcjonować w ramach tej działalności). W obrębie aportowanych aktywów i pasywów znajdują się również należności i zobowiązania w walucie obcej. Po jakich kursach należy je wyksięgować u wnoszącego, a po jakich przyjąć u otrzymującego aport? U wnoszącego aport różnice kursowe dla celów podatkowych były naliczane zgodnie z przepisami o rachunkowości, a w spółce jawnej rozliczane są według zasad podatkowych.

Aport zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest transakcją, w ramach której określony i tworzący pewną całość zespół aktywów i pasywów jednostki zostaje przeniesiony do innego podmiotu, w zamian za udziały, jakie właściciel otrzymuje w tym podmiocie. W naszym przypadku, jak wynika z pytania, chodzi nie o całe przedsiębiorstwo osoby fizycznej, lecz o jego zorganizowaną część. Stan taki sprawia, że przedsiębiorstwo w związku z aportem nie kończy swojej działalności, a zatem nie ma obowiązku zamykania ksiąg rachunkowych (art. 12 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości nie ma tu zastosowania).

U przyjmującego aport, co do zasady, poszczególne składniki aktywów i pasywów powinny być ujęte w wartościach godziwych, tj. - jak stanowi art. 28 ust. 6 ustawy o rachunkowości - w kwocie, za jaką dany składnik aktywów mógłby zostać wymieniony, a zobowiązanie uregulowane na warunkach transakcji rynkowej, pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi, niepowiązanymi ze sobą stronami.

Z podatkowego punktu widzenia, przy aportowaniu zorganizowanej części przedsiębiorstwa, jednostka nabywająca powinna rozliczyć różnice kursowe przy zapłacie przejętych zobowiązań lub zainkasowaniu przejętych należności z uwzględnieniem podatkowych wartości tych zobowiązań i należności, jakie wystąpiły w jednostce przekazującej aport. 

Innymi słowy - jednostka otrzymująca aport rozpoznaje różnice kursowe w odniesieniu do ostatniej podatkowej wartości historycznej należności i zobowiązań według ksiąg przekazującego aport (zob. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 5 czerwca 2012 r., sygn. akt I SA/Wr 400/12 - orzeczenie nieprawomocne). Z pytania wynika, że różnice kursowe dla celów podatkowych jednoosobowego przedsiębiorcy były rozliczane zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości, a zatem ostatnią, podatkowo skutkującą ich wyceną była prawdopodobnie ostatnia wycena na dzień bilansowy (przy czym możliwe są też inne częstotliwości wycen: kwartalne i miesięczne). To właśnie do tej ostatniej wyceny należy odnieść się w spółce jawnej, rozpoznając podatkowe różnice kursowe przy zapłacie przejętych aportem należności bądź zobowiązań walutowych.