Wycena akcji na dzień bilansowy

Jesteśmy jednostką, która spełnia warunki do uznania jej za jednostkę mikro. Mimo to nie chcemy korzystać z uproszczeń przy sporządzaniu sprawozdania finansowego za 2017 r. i nie podjęliśmy decyzji o przyjęciu statusu jednostki mikro. Czy w związku z tym możemy posiadane akcje zakwalifikowane do aktywów długoterminowych wyceniać w cenach rynkowych, czy musimy wycenić je w wartości historycznej?

Aby jednostka mogła zostać uznana za jednostkę mikro i korzystać z uproszczeń przewidzianych w ustawie o rachunkowości dla tego typu jednostek, niezbędne jest spełnienie przez nią warunków określonych w art. 3 ust. 1a lub ust. 1b ustawy. Jednym z nich jest podjęcie przez organ zatwierdzający decyzji o przygotowaniu sprawozdania finansowego w formie uproszczonej przewidzianej dla jednostek mikro. Należy pamiętać, że w przypadku tych jednostek wycena aktywów i pasywów następuje w wartościach historycznych, np. w odniesieniu do akcji - w cenie nabycia. Jednostki mikro nie mogą bowiem dokonywać wyceny aktywów i pasywów w wartości godziwej i skorygowanej cenie nabycia, co wynika wprost z art. 28a ustawy o rachunkowości.

Warto dodać, że z projektu z dnia 27 września 2017 r. ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym wynika, iż więcej podmiotów będzie mogło przyjąć w myśl prawa bilansowego status jednostek mikro. Zmiany mają wejść w życie z dniem 1 stycznia 2018 r.

W jednostce Czytelników nie została podjęta decyzja o sporządzaniu rocznego sprawozdania finansowego za 2017 r. zgodnie z uproszczeniami przewidzianymi dla jednostek mikro. W związku z tym nie obowiązuje jej wymieniony art. 28a ustawy o rachunkowości, nakazujący wycenę aktywów i pasywów w wartościach historycznych. Zakładając, że jednostka w oparciu o art. 28b ustawy o rachunkowości nie stosuje do wyceny aktywów finansowych przepisów rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie szczegółowych zasad uznawania, metod wyceny, zakresu ujawniania i sposobu prezentacji instrumentów finansowych (Dz. U. z 2017 r. poz. 277), posiadane akcje zaliczone do aktywów długoterminowych powinna wycenić na dzień bilansowy zgodnie z art. 28 ust. 1 pkt 3 ustawy o rachunkowości. W świetle tego przepisu długoterminowe aktywa finansowe podlegają na koniec roku wycenie w cenie nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości lub wartości godziwej albo skorygowanej cenie nabycia (jeżeli dla danego składnika aktywów został określony termin wymagalności). Wartość w cenie nabycia można przeszacować do wartości w cenie rynkowej, a różnicę z przeszacowania rozliczyć zgodnie z art. 35 ust. 4 ustawy o rachunkowości.

Oznacza to, że skutki przeszacowania akcji długoterminowych powodujące wzrost ich wartości do poziomu cen rynkowych zwiększają kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny. Obniżenie wartości akcji uprzednio przeszacowanych do wysokości kwoty, o którą podwyższono z tego tytułu kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny, jeżeli kwota różnicy z przeszacowania nie była do dnia wyceny rozliczona, zmniejsza ten kapitał (fundusz). W pozostałych przypadkach skutki obniżenia wartości zalicza się do kosztów finansowych. Wzrost wartości danej inwestycji bezpośrednio wiążący się z uprzednim obniżeniem jej wartości, zaliczonym do kosztów finansowych, ujmuje się do wysokości tych kosztów jako przychody finansowe.