Wpływy i wydatki w metodzie bezpośredniej rachunku przepływów pieniężnych

Jednym z najistotniejszych dla funkcjonowania jednostki aspektów jest fakt osiągania przez nią, gotówki z działalności operacyjnej. Generowanie nadwyżki pieniężnej z podstawowej działalności to jeden z pozytywnych symptomów, mogący świadczyć o zdolności jednostki do kontynuowania działalności. Zatem aby generować gotówkę konieczne jest uzyskiwanie wpływów z działalności operacyjnej. Wpływy te wykazuje się w podziale na:

1) sprzedaż - w pozycji tej ujmuje się wpływy pieniężne z tytułu sprzedaży wyrobów, towarów, usług i materiałów, a także otrzymane z tych tytułów zaliczki; wpływy te wykazuje się łącznie ze stanowiącym ich część należnym podatkiem od towarów i usług, a jeżeli jednostka dostarcza towary lub świadczy usługi zwolnione od podatku lub opodatkowane zerową stawką podatku od towarów i usług, wtedy wykazuje wpływy w kwocie otrzymanej,

2) inne wpływy z działalności operacyjnej - w pozycji tej wykazuje się inne, aniżeli z tytułu sprzedaży wyrobów, towarów, usług i materiałów wpływy dotyczące działalności operacyjnej, np. wpływy z tytułu honorariów, praw autorskich, opłat, otrzymane przy zapłacie należności z tytułu działalności operacyjnej odsetki za zwłokę, odsetki otrzymane od lokat bankowych złożonych na okres do 3 miesięcy włącznie, a także wpływy z tytułu podatku od towarów i usług z działalności inwestycyjnej, oraz wpływy z tytułu bezpośredniego zwrotu podatku od towarów i usług otrzymane z urzędu skarbowego lub z zagranicy.

Po drugiej stronie przepływów z działalności operacyjnej wykazuje się wydatki w podziale na:

1) dostawy i usługi - w pozycji tej ujmuje się wydatki na zakup materiałów, surowców, energii, towarów, usług obcych oraz zaliczki na poczet tych zakupów, łącznie z naliczonym podatkiem od towarów i usług, a jeżeli jednostka zakupuje towary lub świadczy usługi zwolnione od podatku lub opodatkowane zerową stawką podatku od towarów i usług, wtedy wykazuje wydatki w kwocie zapłaconej,

2) wynagrodzenia netto - pozycja ta obejmuje wydatki z tytułu wynagrodzeń za pracę, w tym także umów o dzieło i zlecenie, agencyjnej oraz zaliczki na wynagrodzenia wypłacone w pieniądzu - pomniejszone o obciążające pracowników składki na ubezpieczenia społeczne, podatek dochodowy oraz inne potrącenia,

3) ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz inne świadczenia - w pozycji tej ujmuje się w szczególności przekazane na rachunek ZUS składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, pokrywane zarówno przez pracowników jak i pracodawcę, a także wypłaty innych świadczeń pieniężnych na rzecz pracowników,

4) podatki i opłaty o charakterze publicznoprawnym - zakres tej pozycji służy wykazaniu płatności z tytułu podatków, ceł i opłat, do których stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej, jak np. podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych, podatek akcyzowy, od nieruchomości, środków transportowych i inne lokalne, wydatki z tytułu opłat skarbowych, podatku od czynności cywilnoprawnych, opłaty za wieczyste użytkowanie gruntów, ochronę środowiska, produktowe, na rzecz PFRON; nie ujmuje się w tej pozycji ubezpieczeń społecznych i zdrowotnych, podatku od towarów i usług (z wyjątkiem wpłat podatku VAT dokonanych do urzędu skarbowego) oraz wpłat z zysku,

5) inne wydatki operacyjne - ujmuje się tu wydatki nieujęte w pozycjach od 1 do 4, jak np. wydatki na podróże służbowe, wydatki z tytułu odsetek za zwłokę od zobowiązań dotyczących działalności operacyjnej, kar, wpłat kaucji, ubezpieczeń rzeczowych i osobowych, opłaty notarialne, sądowe, wypłaty ryczałtów za używanie prywatnych pojazdów do celów służbowych, odszkodowania powypadkowe, zasiłki płatne w ciężar ubezpieczeń, odprawy pośmiertne, ekwiwalenty wypłacane pracownikom z tytułu odzieży, narzędzi, wypłaty świadczeń urlopowych, gdy jednostka nie tworzy ZFŚS, darowizny środków pieniężnych, a także wypłacone nierozliczone zaliczki, wydatki z tytułu podatku od towarów i usług z działalności inwestycyjnej.

Powyższy przykład wskazuje, że przy tworzeniu rachunku przepływów pieniężnych należy dokładnie przeanalizować ponoszone koszty, gdyż nie zawsze pokrywają się one z dokonywanymi wydatkami. Składki odprowadzone do ZUS czy zaliczki na podatek dochodowy pomimo ujęcia ich w miesiącu naliczenia w księgach rachunkowych, do rachunku przepływów trafią dopiero w momencie ich uregulowania.