Składniki majątku objęte spisem z natury

W 2017 r. rozpocząłem działalność gospodarczą, z której dochód ustalam na podstawie księgi podatkowej. Czy każdy podatnik prowadzący księgę jest zobowiązany sporządzać spis z natury na koniec roku podatkowego? Jakie składniki majątku wykazuje się w takim spisie?

Podatnik prowadzący księgę podatkową ma obowiązek sporządzić spis z natury towarów pozostających na stanie firmy na koniec roku podatkowego, czyli na dzień 31 grudnia danego roku. Przy czym:

• o przeprowadzeniu tego spisu nie zawiadamia się naczelnika urzędu skarbowego,
   
• spisu nie dołącza się do zeznania i nie przekazuje do urzędu skarbowego.

Końcowym spisem z natury należy objąć: towary handlowe, materiały (surowce) podstawowe i pomocnicze, półwyroby, produkcję w toku, wyroby gotowe, braki i odpady.

Obowiązek sporządzenia spisu z natury dotyczy wszystkich podatników rozliczających podatek dochodowy na podstawie księgi podatkowej. Spis trzeba sporządzić i wpisać do księgi nawet wówczas, gdy na koniec roku podatkowego na stanie firmy brak jest składników majątku, które podlegają ujęciu w spisie. W takim przypadku, przy określaniu ilościowo-wartościowego stanu poszczególnych kategorii towarów należy wpisać zero. Taką "zerową" wartość spisu z natury trzeba też wpisać do księgi.

Należy pamiętać, że ujęciu w spisie z natury podlegają także towary:

• stanowiące własność podatnika, znajdujące się w dniu sporządzenia spisu poza jego zakładem oraz
   
• niestanowiące własności podatnika (towary obce), znajdujące się w dniu sporządzenia spisu na terenie jego zakładu; przy czym towarów obcych objętych spisem nie wycenia się, a jedynie podaje ich ilość oraz wskazuje, czyją własność stanowią.

Spis z natury powinien być sporządzony w sposób staranny i trwały oraz zakończony i zaopatrzony w podpisy osób uczestniczących w spisie (§ 28 ust. 1 rozporządzenia). Spis ten powinien zawierać co najmniej następujące dane:

• imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
   
• datę sporządzenia spisu,
   
• numer kolejny pozycji arkusza spisu z natury,
   
• szczegółowe określenie towaru i innych składników objętych spisem,
   
• jednostkę miary,
   
• ilość stwierdzoną w czasie spisu,
   
• cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
   
• wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
   
• łączną wartość spisu z natury,
   
• klauzulę "Spis zakończono na pozycji...",
   
• podpisy osób sporządzających spis,
   
• podpis właściciela zakładu (wspólników).

Pewne odstępstwa przy sporządzaniu spisu z natury dopuszcza się z uwagi na specyfikę niektórych rodzajów działalności gospodarczej (patrz tabela). Dotyczy to np. księgarń i antykwariatów, działalności kantorowej, czy działów specjalnych produkcji rolnej.

W przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego, gdy podatnik prowadzi jedną podatkową księgę dla wszystkich zakładów, może sporządzić jeden wspólny spis z natury, który wpisze do tej księgi lub odrębne spisy z natury, których wartości także wpisze do tej księgi. Jeżeli dla każdego zakładu prowadzi się odrębną księgę, wówczas wskazane jest sporządzenie odrębnych spisów z natury dla każdego zakładu i wpisanie każdego z tych spisów do księgi właściwej dla danego zakładu.

Należy podkreślić, że spis z natury musi być wyceniony w ciągu 14 dni od jego zakończenia. Zasady wyceny zostały określone w § 29 rozporządzenia.