Świadczenia emerytalne w rachunku zysków i strat

Ewidencję kosztów działalności operacyjnej prowadzimy tylko w zespole 4. Sporządzamy rachunek zysków i strat za 2017 r. w wariancie porównawczym według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości. W pozycji B.VI tego rachunku należy wykazać ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, z wyodrębnieniem emerytalnych. Wykażemy zatem w tej pozycji składki na ubezpieczenie emerytalne. Czy powinniśmy w niej ujawnić jeszcze jakieś inne wielkości?

W wariancie porównawczym rachunku zysków i strat sporządzanym według wzoru zawartego w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości w pozycji B.VI "Koszty działalności operacyjnej - ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia" znajduje się uszczegółowienie "w tym emerytalne". Wzory z tą pozycją miały zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań finansowych sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się od 1 stycznia 2016 r., z możliwością przyjęcia ich już do sprawozdań za 2015 r.

W pozycji dotyczącej ubezpieczeń społecznych i innych świadczeń emerytalnych, należy wykazać składki emerytalne obciążające pracodawcę, kwoty poniesionych kosztów w związku z odprawami emerytalnymi i inne pozycje związane ze świadczeniami emerytalnymi.

W celu prawidłowego sporządzenia porównawczego rachunku zysków i strat wskazane jest, aby wartość składek emerytalnych wyodrębnić w ewidencji analitycznej prowadzonej do konta 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia). Można więc osobno księgować składki na ubezpieczenie emerytalne na dodatkowym koncie analitycznym do konta 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia - składki emerytalne).

Podobnego wyodrębnienia należałoby dokonać w odniesieniu do kwot odpraw emerytalnych. Ustaloną wartość odprawy emerytalnej jednostka może zaksięgować zapisem:

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia - odprawy emerytalne),

- Ma konto 23-4 "Pozostałe rozrachunki z pracownikami".

Warto przypomnieć, że na podstawie art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości, jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny. Należy mieć na uwadze, że bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów na świadczenia emerytalne tworzy się, gdy kwoty tych świadczeń są istotne, w związku z czym ich nieuwzględnienie w sprawozdaniu finansowym wypaczyłoby obraz sytuacji finansowej jednostki. Księgowania rezerwy na odprawy emerytalne w jednostce prowadzącej wyłącznie konta zespołu 4 powinny być następujące:

1) utworzenie rezerwy

- Wn konto 49 "Rozliczenie kosztów",

- Ma konto 64-1 "Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów",

2) poniesione koszty

- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia - odprawy emerytalne),

- Ma konto 23-4 "Pozostałe rozrachunki z pracownikami",

3) rozliczenie rezerwy

- Wn konto 64-1 "Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów",

- Ma konto 49 "Rozliczenie kosztów".

Rezerwę na odprawy emerytalne (ujętą na koncie 64-1) należy wykazać w pasywach bilansu w rezerwach, a w rachunku zysków i strat w wariancie porównawczym według wzoru z załącznika nr 1 odpowiednio:

• saldo konta 49 - w pozycji A.II "Zmiana stanu produktów",
   
• poniesione koszty - w pozycji B.VI "Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia, w tym emerytalne".