Prezentacja wyniku ze zbycia akcji

W listopadzie 2017 r. sprzedaliśmy akcje spółki giełdowej, które zakwalifikowane były w naszych księgach rachunkowych do inwestycji krótkoterminowych. W jaki sposób przychody i koszty związane z tą sprzedażą powinniśmy zaprezentować w rachunku zysków i strat sporządzanym w wariancie kalkulacyjnym według załącznika nr 5 do ustawy o rachunkowości (spełniliśmy warunki do uznania nas za jednostkę małą)?

W przypadku operacji sprzedaży akcji w księgach rachunkowych ujmuje się odrębnie przychód z tej sprzedaży oraz wartość sprzedanych akcji. Zgodnie z art. 42 ust. 3 ustawy o rachunkowości uzyskany ze zbycia akcji przychód odnosi się do przychodów finansowych, z kolei wartość sprzedanych akcji w cenie ich nabycia do kosztów finansowych. Przychód ten można zaewidencjonować zapisem:

- Wn konto 13-5 "Inne rachunki bankowe" lub konto 24 "Pozostałe rozrachunki" (w analityce: Biuro maklerskie),

- Ma konto 75-0 "Przychody finansowe".

Wyksięgowywane w związku z rozchodem akcje zaliczone do inwestycji krótkoterminowych można natomiast pod datą ich sprzedaży ująć zapisem:

- Wn konto 75-1 "Koszty finansowe",

- Ma konto 14 "Krótkoterminowe aktywa finansowe".

W sytuacji gdy jednostka ponosi koszty związane ze sprzedażą akcji, w tym m.in. prowizję dla biura maklerskiego, również obciąża się nimi koszty finansowe.

Pomimo że koszt i przychód związane ze sprzedażą akcji są ujmowane w ewidencji księgowej oddzielnie, to w rachunku zysków i strat transakcja ta jest prezentowana per saldo. Porównuje się zatem przychody i koszty finansowe związane ze zbyciem akcji i w zależności od tego, które z nich są wyższe, w rachunku zysków i strat ujmuje się odpowiednio zysk lub stratę ze sprzedaży akcji.

Z pytania wynika, że Czytelnicy rachunek zysków i strat za 2017 r. sporządzają w wariancie kalkulacyjnym zgodnie ze wzorem zawartym w załączniku nr 5 do ustawy o rachunkowości (dla jednostek małych). W rachunku tym wynik ze zbycia akcji przedstawią w pozycji:

a) H.III "Zysk z tytułu rozchodu aktywów finansowych" - jeśli ze sprzedaży akcji osiągnięto zysk,

b) I.II "Strata z tytułu rozchodu aktywów finansowych" - jeżeli na sprzedaży akcji poniesiono stratę.

Przykład Jednostka posiadała akcje spółki giełdowej (nie jest to jednostka powiązana) figurujące jako inwestycje krótkoterminowe na koncie 14 "Krótkoterminowe aktywa finansowe" w cenie nabycia 14.000 zł. W listopadzie 2017 r. sprzedano te akcje za cenę 12.000 zł. Przy sprzedaży akcji jednostka zapłaciła prowizję maklerską w kwocie 70 zł. W związku ze zbyciem akcji jednostka poniosła stratę w kwocie 2.070 zł, co wynika z wyliczenia: a) wartość przychodów finansowych: 12.000 zł, b) wartość kosztów finansowych: 14.000 zł + 70 zł = 14.070 zł, c) strata ze zbycia akcji: 14.070 zł - 12.000 zł = 2.070 zł. Jednostka poniesioną stratę zaprezentowała w kalkulacyjnym rachunku zysków i strat za 2017 r. sporządzanym według załącznika nr 5 do ustawy o rachunkowości w następujący sposób (założono, że nie poniesiono żadnych innych kosztów finansowych):