Ten sam wspólnik a podmioty powiązane

Osoba fizyczna będąca wspólnikiem dwóch spółek z o.o. posiada w każdej z tych spółek po 49% udziałów. Czy spółki te w sporządzanych sprawozdaniach finansowych za 2017 r. muszą przedstawić wzajemne transakcje jako jednostki powiązane?

W przypadku gdy spółki prawa handlowego (np. spółki z o.o.) są powiązane wyłącznie poprzez osoby fizyczne (a nie przez kapitał), to w świetle ustawy o rachunkowości nie są jednostkami powiązanymi.

Podmioty, które sporządzają roczne sprawozdanie finansowe według załącznika nr 1 do ustawy o rachunkowości, mają obowiązek w niektórych jego elementach przedstawić dane dotyczące jednostek powiązanych.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 43 tej ustawy, jednostkami powiązanymi są dwie lub więcej jednostek wchodzących w skład danej grupy kapitałowej. Grupę kapitałową tworzą natomiast jednostka dominująca wraz z jednostkami zależnymi, przy czym:

a) jednostką dominującą jest jednostka będąca spółką handlową lub przedsiębiorstwem państwowym, sprawująca kontrolę nad jednostką zależną (art. 3 ust. 1 pkt 37 ustawy), a

b) jednostką zależną jest jednostka będąca spółką handlową lub podmiotem utworzonym i działającym zgodnie z przepisami obcego prawa handlowego, kontrolowana przez jednostkę dominującą (art. 3 ust. 1 pkt 39 ustawy).

Na gruncie przepisów bilansowych jednostkami powiązanymi mogą być zatem wyłącznie spółki prawa handlowego (tj. spółki kapitałowe i osobowe) oraz przedsiębiorstwa państwowe.

W sytuacji przedstawionej w pytaniu spółki z o.o. mające tego samego współwłaściciela będącego osobą fizyczną nie mogą stanowić podmiotów powiązanych (nawet jeśli prowadzą ze sobą interesy). Warunkiem powiązania jest bowiem m.in., aby to jedna ze spółek miała udziały drugiej spółki. W związku z tym żadna z tych spółek nie wykazuje w sprawozdaniu finansowym za 2017 r. transakcji z jednostkami powiązanymi.

Jednostki, które są powiązane poprzez osobę fizyczną, w myśl ustawy o rachunkowości nie są uznawane za podmioty powiązane.

Trzeba jednak zaznaczyć, że transakcje pomiędzy przedstawionymi w pytaniu spółkami z o.o., które łączy osoba współwłaściciela (udziałowca), mogą podlegać obowiązkowi ujawnienia w pkt 5 ppkt 2 dodatkowych informacji i objaśnień. W pozycji tej wykazuje się informacje o transakcjach (wraz z ich kwotami) zawartych ze stronami powiązanymi na warunkach innych niż rynkowe (nie chodzi tu o wszystkie transakcje lecz wyłącznie o zawarte na warunkach innych niż rynkowe).