Rozruch technologiczny maszyny produkcyjnej przed przyjęciem jej do używania

Przedsiębiorstwo zakupiło maszynę produkcyjną. Na wartość początkową tej maszyny składały się koszty zakupu, koszty delegacji pracowników, koszty transportu itp. Przed przyjęciem maszyny do używania wykonano produkcję próbną wyrobów. Wyprodukowane wyroby w 80% nadają się do sprzedaży. Czy koszty produkcji próbnej powinny zwiększyć wartość początkową maszyny?

Wartość początkową środka trwałego, w której ujmuje się go w księgach rachunkowych jednostki, stanowi cena nabycia (por. art. 28 ust. 2 i 8 ustawy o rachunkowości) lub koszt wytworzenia (por. art. 28 ust 3 i 8 ww. ustawy). Rodzaj i zakres wydatków mających wpływ na określenie wartości początkowej środka trwałego zależy od stanu, w jakim jednostka pozyskała dany składnik majątku, zakresu i rodzaju działań, jakie jednostka musi przeprowadzić celem doprowadzenia go do stanu kompletności i zdatności do użytkowania, jak również okresu dostosowania go do użytkowania. Z tego względu rozróżnia się środki trwałe:

1) kompletne i zdatne do natychmiastowego przyjęcia do użytkowania od razu, tj. w momencie pozyskania - w takim przypadku wartość początkową ustala się w cenie nabycia;

2) wymagające np. budowy, montażu, testowania lub innych form przystosowania do użytkowania - w takim przypadku wartość początkowa jest ustalana w cenie nabycia, łącznej wartości ceny nabycia i kosztu wytworzenia, albo w samym koszcie wytworzenia.

Środki trwałe, które wymagają po ich nabyciu, a jeszcze przed przyjęciem do użytkowania, montażu lub przystosowania do używania zalicza się - na podstawie art. 3 ust. 1 pkt 16 ustawy o rachunkowości - do środków trwałych w budowie. Do ich ewidencji służy konto 08 "Środki trwałe w budowie". Na koncie tym gromadzi się obok ceny zakupu również pozostałe koszty związane z nabyciem środka trwałego mające wpływ na jego wartość początkową, w tym koszty produkcji testowej.

Uwaga: Ujęcie na koncie 60 lub 70-1 wartości wyrobów gotowych powstałych podczas rozruchu próbnego powoduje wejście do tzw. kręgu kosztów. Tym samym jednostki, które sporządzają rachunek zysków i strat w wersji porównawczej, operację tę zaksięgują dodatkowo na kontach obrotów wewnętrznych, tj. 79-0 "Obroty wewnętrzne" i 79-1 "Koszty obrotów wewnętrznych".