Ewidencja przychodów z wynajmu

W ramach działalności gospodarczej podatnik świadczy usługi budowlane. Dodatkowo osiąga przychody z wynajmu budynku użytkowego będącego środkiem trwałym. W której kolumnie księgi (tj. w kolumnie 7 czy 8) należy ujmować przychód z najmu?

Z pytania nie wynika, czy wynajem budynku użytkowego będącego środkiem trwałym stanowi u podatnika przedmiot wyodrębnionej działalności gospodarczej, czy jest tylko ubocznym tytułem do osiągania dodatkowych przychodów w ramach podstawowej działalności w zakresie usług budowlanych. Ta kwestia ma natomiast znaczenie dla rozstrzygnięcia wątpliwości związanych z ujęciem przychodów z wynajmu w podatkowej księdze.

Obowiązująca zasada swobody działalności gospodarczej oznacza, że generalnie to przedsiębiorca określa przedmiot (zakres) podejmowanej działalności. Możliwe jest równoczesne prowadzenie działalności w różnym zakresie, jak np. usług budowlanych oraz usług polegających na wynajmie nieruchomości lub ich części. Każda działalność osoby fizycznej będącej jednoosobowym przedsiębiorcą może być przy tym wykonywana w ramach jednego przedsiębiorstwa lub w tzw. przedsiębiorstwie wielozakładowym, za które - zgodnie z § 3 pkt 9 rozporządzenia - uważa się działalność prowadzoną w oparciu o kilka zespołów składników materialnych i niematerialnych, jakimi są w szczególności sklepy, zakłady, punkty usługowe, przeznaczone do realizacji określonych zadań gospodarczych.

Bez względu na liczbę prowadzonych przedsiębiorstw, u jednoosobowego przedsiębiorcy podstawę obliczenia zaliczki na podatek dochodowy stanowi dochód będący różnicą między sumą przychodów uzyskanych w roku podatkowym w ramach źródła przychodów a kosztami poniesionymi w celu uzyskania tych przychodów. Dochód ten ustala się na podstawie zapisów dokonanych w podatkowej księdze przychodów i rozchodów, która zgodnie z § 8 ust. 3 rozporządzenia może być wspólna (jedna księga) również w przypadku przedsiębiorstwa wielozakładowego, pod warunkiem że w poszczególnych zakładach jest prowadzona co najmniej ewidencja sprzedaży, o której mowa w § 7 ust. 1 rozporządzenia.

Z kolei wzór podatkowej księgi i objaśnienia do niej, zamieszczone w załączniku nr 1 do rozporządzenia wskazują, że przychody wpisuje się w księdze w kolumnach 7 i 8, z tym iż kolumny te są przeznaczone do wpisywania (odpowiednio) wartości sprzedanych towarów i usług oraz pozostałych przychodów. W kolumnie 9 księgi spisuje się natomiast sumę przychodów z kolumn 7 i 8.

Odnosząc się zatem do sytuacji opisanej w pytaniu, uważamy, że o ile podatnik w 2023 r. rozszerzył zakres prowadzonej działalności gospodarczej, a tym samym obok prowadzenia działalności w zakresie usług budowlanych świadczy również usługi najmu budynku użytkowego, to należy przyjąć, iż przychody ze sprzedaży obu rodzajów usług powinny być wpisywane w podatkowej księdze w kolumnie 7 "wartość sprzedanych towarów i usług".

Z kolei przy założeniu, że podatnik zdecydował się na wynajem części budynku będącego środkiem trwałym, którego nie wykorzystywał w pełni na cele prowadzonej działalności gospodarczej, trzeba uznać, iż przychody osiągane z tego tytułu stanowią dodatkowy przychód z działalności gospodarczej (art. 14 ust. 2 pkt 11 updof), ale dla potrzeb ich ujęcia w podatkowej księdze należy zakwalifikować je do kategorii pozostałych przychodów, których wartość wpisuje się w kolumnie 8 podatkowej księgi.