Uczestnictwo biegłego rewidenta w inwentaryzacji

Na mocy art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości, kierownik jednostki zawiera z firmą audytorską umowę o badanie sprawozdania finansowego w terminie umożliwiającym firmie audytorskiej udział w inwentaryzacji znaczących składników majątkowych. Obowiązek uczestniczenia biegłego rewidenta w spisie z natury wynika również ze stanowiska w sprawie inwentaryzacji zapasów (por. pkt 18 i 73 tego stanowiska). W myśl pkt 74 tego stanowiska, biegły rewident jest obserwatorem spisu z natury, nie uczestniczy aktywnie w jego przebiegu. Ma on jednak prawo do:

• wglądu w dokumentację inwentaryzacyjną i otrzymania jej kopii,
• wnioskowania o ponowne przeliczenie wybranych składników zapasów; najczęściej jest to wyrywkowe sprawdzenie poprawności już spisanego asortymentu,
• uzyskania wyjaśnień od członków zespołu spisowego lub innych osób uczestniczących w spisie,
• potwierdzenia na arkuszu spisowym swojej obecności w czasie spisu danego składnika zapasów.

Wyboru firmy audytorskiej do przeprowadzenia badania sprawozdania finansowego dokonuje organ zatwierdzający sprawozdanie finansowe jednostki, chyba że statut, umowa lub inne wiążące jednostkę przepisy prawa stanowią inaczej. Tak wynika z treści art. 66 ust. 4 ustawy o rachunkowości.

W myśl art. 3 ust. 1 pkt 7 ustawy o rachunkowości, organem zatwierdzającym jest organ, który zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem, umową lub na mocy prawa własności jest uprawniony do zatwierdzania sprawozdania finansowego. Przykładowo organem zatwierdzającym w spółce z o.o. są wspólnicy, w spółce akcyjnej - zwyczajne walne zgromadzenie akcjonariuszy, natomiast w firmie osoby fizycznej - właściciel. Kierownik jednostki nie dokonuje zatem wyboru firmy audytorskiej. Jego zadaniem jest natomiast zawarcie z taką firmą umowy o badanie sprawozdania finansowego. Dodajmy, że w przypadku badania ustawowego w rozumieniu art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 11 maja 2017 r. o biegłych rewidentach, firmach audytorskich oraz nadzorze publicznym - Dz. U. z 2024 r. poz. 1035 ze zm. - (czyli badania rocznego skonsolidowanego sprawozdania finansowego grupy kapitałowej lub badania rocznego sprawozdania finansowego, którego obowiązek przeprowadzania wynika z art. 64 ust. 1-4 ustawy o rachunkowości, przepisów innych ustaw lub przepisów prawa UE, przeprowadzanego zgodnie z krajowymi standardami badania), pierwsza umowa o badanie sprawozdania finansowego jest zawierana z firmą audytorską na okres nie krótszy niż dwa lata z możliwością przedłużenia na kolejne co najmniej dwuletnie okresy (por. art. 66 ust. 5 ustawy o rachunkowości).