Wyjaśnienie i rozliczenie nadwyżek inwentaryzacyjnych według stanowiska w sprawie inwentaryzacji zapasów

W myśl pkt 104 stanowiska w sprawie inwentaryzacji zapasów, stwierdzone podczas spisu z natury nadwyżki zapasów mogą:

a) wynikać z niedokładności urządzeń pomiarowych, mieszcząc się w granicach tolerancji - zmniejszają one koszty działalności operacyjnej,

b) być spowodowane pomyłkową zamianą podobnych składników zapasów (przy przychodzie lub rozchodzie) - w takim przypadku istnieje możliwość kompensaty nimi niedoboru albo zmniejszenia o nie kosztów działalności operacyjnej,

c) powstać wskutek nieudokumentowanych zwrotów z produkcji, likwidacji środków trwałych lub dostaw wyższych od zadeklarowanych w fakturze na pokrycie ewentualnych strat w transporcie; jeżeli takie straty nie wystąpią, zaistniałe nadwyżki wpływają na zmniejszenie cen jednostkowej danego asortymentu zapasów lub są ujmowane jako pozostałe przychody operacyjne,

d) należeć do pozostałych nadwyżek, których przyczyn nie udało się jednoznacznie ustalić; są one zaliczane do pozostałych przychodów operacyjnych.

Ujawnione nadwyżki zapasów ujmuje się w księgach rachunkowych po stronie Ma konta 24-1/1, natomiast ich rozliczenie (w sposób określony w protokole z rozliczenia różnic inwentaryzacyjnych i zatwierdzony przez kierownika jednostki) następuje po stronie Wn konta 24-1/1, w korespondencji ze stroną Ma odpowiedniego konta kosztów.

Przykład

Nadwyżki inwentaryzacyjne korygujące koszty działalności operacyjnej

I. Założenia:

1. W jednostce produkcyjnej podczas spisu z natury materiałów stwierdzono ich nadwyżkę. Stan materiałów ustalony drogą spisu z natury wynosił: 15.420 zł, a według ewidencji księgowej wynosił: 15.020 zł. Nadwyżka wynosiła więc: 400 zł.
2. W trakcie postępowania wyjaśniającego ustalono, że przyczyną nadwyżki materiałów był niewystawiony dowód ZW na okoliczność zwrotu materiału z produkcji do magazynu (nadwyżka pozorna). Na podstawie decyzji kierownika jednostki, o stwierdzoną nadwyżkę skorygowano koszty działalności operacyjnej.
3. Zgodnie z polityką rachunkowości jednostki, koszty podstawowej działalności operacyjnej ewidencjonuje się na kontach zespołu 4 i 5, ewidencję materiałów prowadzi się według cen zakupu, a rachunek zysków i strat sporządza się w wariancie kalkulacyjnym.

II. Dekretacja:

III. Księgowania:

W jednostkach produkcyjnych sporządzających porównawczy rachunek zysków i strat oraz stosujących konta zespołu 4 i 5, nadwyżki wyrobów gotowych korygujące konto 70-1 (w sytuacji gdy przy ich ujawnieniu po stronie Wn na koncie 60-0 zastosowano konto 79-1 po stronie Ma) wskazane jest wyksięgować (rozliczyć), zapisem po stronie Wn konta 79-1, w korespondencji ze stroną Ma konta 70-1, oraz równolegle dokonać zapisu po stronie Wn konta 24-1/1, w korespondencji ze stroną Ma konta 79-0.

Przykład

Nadwyżki zaliczane do pozostałych przychodów operacyjnych

I. Założenia:

1. Jednostka handlowa, towary znajdujące się w magazynie wycenia w cenach zakupu.
2. W wyniku spisu z natury towarów w ramach rocznej inwentaryzacji stwierdzono nadwyżkę towaru, którą jednostka najprawdopodobniej otrzymała w ramach dostawy wyższej od zadeklarowanych towarów na fakturze (towary otrzymane gratis w ramach jednej z dostaw). Stan towarów według spisu z natury wyniósł: 19.000 zł, a według ewidencji księgowej wynosił: 18.000 zł.
3. Na podstawie decyzji kierownika jednostki, nadwyżkę w wysokości: 1.000 zł odniesiono na pozostałe przychody operacyjne.

II. Dekretacja:

III. Księgowania: