Podstawa prawna rozłożenia zaległości wobec ZUS na raty

W świetle postanowień art. 29 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2016 r. poz. 963), ze względów gospodarczych lub innych przyczyn zasługujących na uwzględnienie ZUS może na wniosek dłużnika odroczyć termin płatności należności z tytułu składek oraz rozłożyć należność na raty, uwzględniając możliwości płatnicze dłużnika oraz stan finansów ubezpieczeń społecznych. Rozłożenie zaległości z tytułu składek na raty następuje w formie umowy, zwanej układem ratalnym, określającej szczegółowo warunki oraz harmonogram spłat zaległości.

Od 1 grudnia 2015 r. płatnik może wnioskować w ZUS o rozłożenie na raty zarówno składek finansowanych z własnych środków, jak i finansowanych ze środków ubezpieczonych niebędących płatnikami składek. W praktyce oznacza to, że płatnik ma możliwość spłacić w układzie ratalnym całą należność składkową, czyli również w części finansowanej np. przez pracowników czy zleceniobiorców. Należności z tytułu składek w części finansowanej przez ubezpieczonych (np. pracowników lub zleceniobiorców) niebędących płatnikami składek do 30 listopada 2015 r. nie mogły być objęte tymi ulgami. Rozłożeniu na raty podlega więc obecnie całość zadłużenia, tj. składki na: ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych.

Układem ratalnym objęte są też odsetki za zwłokę naliczone do dnia złożenia wniosku oraz wymierzona ewentualnie dodatkowa opłata i koszty upomnienia.

Przypomnijmy, iż od składek, które rozłożono na raty, nie nalicza się odsetek za zwłokę (począwszy od następnego dnia po dniu wpływu wniosku o udzielenie ulgi w formie ratalnej spłaty zadłużenia), w zamian płatnik składek zobowiązany jest do uiszczenia opłaty prolongacyjnej. ZUS nalicza ją na zasadach określonych w przepisach Ordynacji podatkowej. Opłata ta jest naliczana od następnego dnia po ustawowym dniu wymagalności składki do dnia odroczenia włącznie i jest równa obniżonej stawce odsetek za zwłokę. Opłata prolongacyjna naliczana jest odrębnie od każdej raty przypadającej do zapłaty.

Co ważne, mimo zawarcia układu ratalnego, płatnik zobowiązany jest do terminowego opłacania składek bieżących (w pełnej wysokości).