Materiały zużywane do wykonania usługi

Prowadzę działalność gospodarczą w zakresie usług hydraulicznych. Podatek dochodowy opłacam od dochodu ustalanego na podstawie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. W której kolumnie księgi powinienem ujmować koszty materiałów zużywanych w trakcie świadczenia usług? Jakie mogą być konsekwencje niewłaściwego wykazania tych kosztów?

Koszty zakupu zużywanych na potrzeby wykonania usługi (wyrobu gotowego) materiałów podstawowych oraz pomocniczych należy wpisywać w kolumnie 10 księgi "Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu". Ujęcie tych kosztów w innej kolumnie może stanowić o wadliwości księgi. O ile jednak taki błąd nie jest istotny, nie wpłynie na moc dowodową księgi.

W myśl § 3 pkt 1 lit. d rozporządzenia, wykonane usługi stanowią wyroby gotowe. Wykonanie takiego wyrobu może wiązać się ze zużyciem materiałów (surowców). W § 3 pkt 1 lit. b i c rozporządzenia wyróżnione i zdefiniowane zostały materiały podstawowe i pomocnicze. Z regulacji tych wynika, że materiały podstawowe to m.in. materiały, które w procesie produkcji lub przy świadczeniu usług stają się główną substancją wyrobu gotowego. Z kolei materiały pomocnicze to materiały niebędące materiałami podstawowymi, które są zużywane w związku z działalnością gospodarczą i bezpośrednio oddają wyrobowi swoje właściwości.

Do wpisywania zakupu materiałów (oraz towarów handlowych) według cen zakupu przeznaczona jest kolumna 10 księgi.

W świetle tych regulacji należy przyjąć, że jeżeli koszty zakupu materiałów zużywanych w trakcie świadczonych usług hydraulicznych, a które stają się główną substancją gotowego wyrobu bądź bezpośrednio oddają mu swoje właściwości, podatnik będzie wpisywał w innej kolumnie księgi, to organ podatkowy może uznać, że księga jest prowadzona wadliwie (§ 11 ust. 2 rozporządzenia). Księga uznana za wadliwą może zachować moc dowodową i stanowić podstawę ustalania dochodu z prowadzonej działalności gospodarczej, o ile wady nie są istotne. Wskazuje na to treść art. 193 § 5 Ordynacji podatkowej. Stanowi on, że organ podatkowy uznaje za dowód księgi podatkowe, które prowadzone są w sposób wadliwy, jeżeli wady nie mają istotnego znaczenia dla sprawy. Oznacza to, że stwierdzenie błędu polegającego na zaksięgowaniu kosztu w niewłaściwej kolumnie podatkowej księgi nie daje wprost organom podatkowym podstawy do szacowania dochodu.

Warto zwrócić uwagę, że nawet jeśli podatnik wpisze w księdze koszty zakupu materiałów, ujmując je np. w kolumnie 13 "pozostałe wydatki", zamiast w przeznaczonej do tego kolumnie 10 "Zakup towarów handlowych i materiałów wg cen zakupu", tego rodzaju błąd nie musi prowadzić do nieprawidłowego ustalenia dochodu. Można tego uniknąć, zachowując należytą staranność przy sporządzaniu i wycenie spisu z natury na koniec roku.

Zauważmy, że w spisie tym uwzględnia się m.in. produkcję niezakończoną, czyli w myśl § 3 pkt 1 lit. e rozporządzenia usługi przed ich wykonaniem. Jej wyceny dokonuje się według kosztów wytworzenia, do których zalicza się wszelkie koszty związane bezpośrednio i pośrednio m.in. z wykonywaniem usług, z wyłączeniem kosztów ich sprzedaży. Przy czym koszty wytworzenia nie mogą być niższe od kosztów materiałów bezpośrednich zużytych do produkcji niezakończonej. Tak wynika z § 29 ust. 3 i § 3 pkt 4 rozporządzenia. Ponadto w spisie z natury powinny zostać uwzględnione materiały, wycenione według cen zakupu lub nabycia albo cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeżeli są one niższe od cen zakupu lub nabycia (§ 29 ust. 1 rozporządzenia), stanowiące zapasy. Na podstawie tych regulacji, wyłącza się zatem z kosztów uzyskania przychodów danego roku podatkowego wartość tych kosztów zakupu materiałów, które są związane z usługą niezakończoną, niezależnie od tego, w której kolumnie księgi zostały ujęte.